Kunstenaar Frans Ouwerkerk in blessuretijd creatief richting de dood
7 november 2021 om 08:41 OverigHOOFDDORP Vrolijk, creatief en gul naar het einde. Na een hartstilstand leeft kunstenaar Frans Ouwerkerk vijf jaar in de verlenging. Hij laat zich er niet door kisten. De dood was altijd al een belangrijk thema in zijn werk.
Het ging bijna mis op 9 november 2016. Frans kreeg om vijf voor twaalf een hartinfarct met hartstilstand. Hij gaf op dat moment in zijn atelier aan de J.C.Beetslaan in Hoofddorp een interview aan vlogger Roel Kyvelos. Die dacht aanvankelijk aan een toneelstukje. Frans’ vrouw Karin wist beter en greep als de bliksem in en de medische wereld kon de kunstenaar even later terug defibrilleren.
“Ik kon het een en ander nog even uitstellen,” blikt hij nuchter terug. “Inmiddels heb ik vijf levensjaren extra, dus vier ik het eerste lustrum.”
Ter nagedachtenis aan de Russische vergisaanslag op het Nederlandse vliegtuig boven Oekraïne. Foto: Frans Ouwerkerk.
Hij heeft hem ongetwijfeld nog meer aan het denken gezet, maar leven en dood waren altijd belangrijke thema’s in zijn werk. Voor zijn bijna-overlijden zei de kunstenaar in een interview in Trouw (28 november 2015) de dood nooit zo erg te hebben gevonden. “Voor mij is dat niet meer dan normaal. De dood komt nooit gelegen, maar is altijd om je heen.”
Al als kind was Frans met de dood bezig en zocht die op om de angst er voor te overwinnen. (Voorbeeld?) En toen hij als sloper werkte in het VU-ziekenhuis in Amsterdam meldde hij zich aan om bij gebrek aan vrijwilligers het mortuarium op zich te nemen. Lang geleden besloot de bekende Hoofddorper zijn lichaam na zijn overlijden aan de wetenschap beschikbaar te stellen. Zijn vrouw tekende daar overigens ook voor.
Zijn tijd is nog niet gekomen en Frans wil het proces ook niet versnellen. Hij rookt bijvoorbeeld sinds zijn hartstilstand niet meer. Daarmee kwam het kunstwerk ‘Roken a.u.b.’ af. “Jarenlang maakte ik notities van mijn rookgedrag en archiveerden ze in een oud letterbakje wat ik in een vuilcontainer had gevonden. Notitie rookgedrag stopte met de allerlaatste peuk 9/11...9 november 2016 11.45 uur.”
Jarenlang maakte Frans notities van zijn rookgedrag en archiveerden ze in een letterbakje. Foto: Frans Ouwerkerk.
Ook andere kunstuitingen hebben te maken met de dood. De aanslagen op 9/11 verbeelde Frans op indringende wijze en het neerhalen van het vliegtuig boven Oekraïens grondgebied diende als inspiratie voor het schilderij ‘MH17July2014’. Verder heeft de kunstenaar een beschilderde kist, bril en doodshemd met drie gekleurde knopen blauw, rood en geel en deinst er niet voor terug er in te poseren als lijk.
Met het zicht op het naderend eind gaat Frans onder de naam ‘Project F=OK 2021’ zijn kunstcollectie schenken aan musea over heel de wereld. Zo houdt hij zelf de regie over zijn nalatenschap. “Grootste bezit is geen bezit. Alles gaat weg, levensmissie geslaagd, je komt met niets en gaat met niets”, zegt hij tevreden.
Eric Hoenson
Het letterbakje. Foto: Frans Ouwerkerk.
Het schilderij Roken A.U.B. Foto: Frans Ouwerkerk.