Flora & Fauna

4 mei 2020 om 14:48

Franke van der Laan

Aardappelgal

In mijn tuin staat een zomereik en die bleek deze week helemaal vol te zitten met rood-gele ballen: honderden in een boom van ca 5 m hoog(foto):allemaal aardappelgallen, waarvan sommige meer dan 4 cm groot waren en nog zacht en sponzig aanvoelen. Nog nooit heb ik er zoveel bij elkaar gezien. De verklaring vond ik bij naspeuren op internet. Het heeft namelijk nauwelijks gevroren en de veroorzaker van deze gallen zijn galwespen die daardoor in extra grote getalen de winter hebben overleefd. De eik is bekend om de grote aantallen soorten gallen die er op voorkomen: meer dan 40 soorten op hout (knikkergal), knoppen (ramshoornnagel), eikels (knoppergal, blad (bijv. bloedgal) en zelfs op de wortels. In Nederland komen circa 1400 soorten galwespen voor: op bijna elke plantensoort zijn er wel soorten te vinden. Deze veel voorkomende, onzichtbare en dus absoluut niet lastige insecten (ook wespen!) maken dat er meer dan 20.000 soorten insecten in Nederland voorkomen: heel leuk om er oog te voor te krijgen en je elke dag weer te laten inspireren over de veelvormigheid!

BIJZONDER Aardappelgalwespen hebben een ingewikkelde levenscyclus met een geslachtelijke en een ongeslachtelijke generatie. In de gallen zitten de larfjes van de geslachtelijke generatie. In elke gal zitten verschillende kamers. En daaruit komen mannetjes- en vrouwtjeswespen. Nadat de seksuele generatie de gallen heeft verlaten en bevruchting heeft plaatsgevonden, leggen de vrouwtjes op jonge wortels van de boom eitjes, waaruit de ongeslachtelijke generatie ontstaat. Deze larfjes veroorzaken daarbij tot circa 1 meter onder de grond op de wortels lichtbruine tot roodachtige, knobbelachtige galletjes ter grootte van een kleine knikker. Elke galletje bevat een larvekamer, waaruit in februari een ongevleugelde vrouwtjeswespje komt. Dit wespje klimt omhoog in de boom en prikt de boom aan waardoor de aardappelgallen ontstaan.

WAAR De aardappelgaswesp komt alleen op de zomereik voor en dus overal waar de zomereik groeit.

[Meldingen van bijzondere dieren en planten kunt u doorgeven aan info@stichtingmeergroen.nl. Alle columns vanaf april 2006 vindt u op www.stichtingmeergroen.nl.